Anouk Vermogen

Waarom we nu meer dan ooit moeten nadenken over ons digitale welzijn

Heb je je ooit afgevraagd hoeveel tijd je werkelijk doorbrengt op je smartphone of achter een scherm? Een verrassende studie van RescueTime onthulde dat de gemiddelde persoon dagelijks meer dan drie uur op hun telefoon spendeert, wat neerkomt op bijna de helft van onze wakkere uren (RescueTime, 2019). Met de toenemende afhankelijkheid van technologie in ons dagelijks leven, wordt het steeds belangrijker om bewust na te denken over ons digitale welzijn. Maar waarom is dit onderwerp juist nu zo relevant? En hoe kunnen we er actief mee aan de slag gaan?

In dit artikel duiken we dieper in het concept van digitaal welzijn, ondersteund door inzichten uit verschillende vakgebieden en ervaringen. We zullen onderzoeken waarom het zo cruciaal is om een gezonde balans te vinden tussen onze online en offline wereld. Aan het einde zul je niet alleen begrijpen waarom dit thema belangrijk is, maar ook hoe je praktisch kunt werken aan een betere digitale gezondheid.

Het ontstaan en belang van digitaal welzijn

Digitaal welzijn is geen nieuw concept, maar het heeft recentelijk meer aandacht gekregen naarmate technologie dieper doordringt in onze dagelijkse routines. In feite beschreef psycholoog B.J. Fogg al begin jaren 2000 hoe technologie ons gedrag kan beïnvloeden (Fogg, 2003). Dit idee heeft zich verder ontwikkeld tot wat we nu kennen als ‘digitaal welzijn’-een staat van evenwicht waarbij technologie ten dienste staat van onze persoonlijke doelen zonder negatieve gevolgen voor onze mentale of fysieke gezondheid.

Stel je voor dat digitaal welzijn als een dieet werkt: net zoals bij voeding gaat het erom bewuste keuzes te maken die bijdragen aan een gezond en gelukkig leven. Net zoals bij voeding zijn er verschillende smaken en voorkeuren; wat voor de ene persoon werkt qua schermtijd of technologische interactie, hoeft niet per se voor iedereen geschikt te zijn.

Wat maakt digitaal welzijn boeiend?

Maar wat maakt digitaal welzijn zo interessant? Hier zijn enkele fascinerende aspecten:

• Tijdmanagement: Door inzicht te krijgen in hoe we onze tijd besteden met technologie kunnen we productiever worden. Volgens McKinsey & Company verliezen bedrijven jaarlijks miljarden door afleidingen veroorzaakt door onnodig schermgebruik (McKinsey Global Institute, 2012).
• Mental health impact: Er is toenemend bewijs dat overmatig gebruik van sociale media verband houdt met hogere niveaus van angst en depressie onder jongeren (Twenge et al., 2018).
• Duurzaamheid: Door minder tijd op apparaten door te brengen besparen we energie en dragen we indirect bij aan milieubescherming.

Bovendien zijn er talloze case studies waarin mensen hun productiviteit drastisch verbeterden nadat ze bewuster omgingen met hun technologische gewoonten.

Veelvoorkomende uitdagingen en misvattingen

Natuurlijk komen er ook uitdagingen kijken bij het streven naar beter digitaal welzijn. Een veelvoorkomende misvatting is dat alle schermtijd slecht zou zijn. In werkelijkheid gaat het vooral om de kwaliteit ervan-het verschil tussen passieve consumptie versus actieve creatie bijvoorbeeld.

Een andere uitdaging ligt in sociale druk; vaak voelen mensen zich gedwongen constant verbonden te blijven vanwege werk of sociale verwachtingen. Toch blijkt uit onderzoek dat pauzes nemen essentieel is voor geestelijke gezondheid én verhoogde productiviteit (American Psychological Association [APA], 2019).

De toekomst: waarom digitaal welzijn nu telt

Met generaties zoals Gen Z die volledig opgroeien in deze technologisch verzadigde wereld komt er nog meer nadruk op educatie rondom verantwoord gebruik hiervan (Pew Research Center, 2020). Bedrijven ontwikkelen tools die gebruikers helpen bewustwording rond eigen gewoontes creëren; Apple’s “Screen Time” functie bijvoorbeeld geeft wekelijkse rapportages over apparaatgebruik samen met tips ter verbetering daarvan.

Kijkend naar toekomstige trends voorspellen experts bovendien evoluties richting intelligentere AI-oplossingen welke gebruikersdata analyseren ten behoeve optimalisatie persoonlijk leefpatroon (Deloitte Insights, 2021). Uiteindelijk draait alles echter wederom terug naar individueel bewustzijn én keuzevrijheid binnen ieders unieke context wanneer men reflecteert waar waardevolle momenten écht liggen-op schermen óf daarbuiten?

Wat denk jij? Hoe zou jouw leven veranderen als jij bewuster bezig bent met jouw digitale gewoontes?